Er is de laatste tijd veel te doen over organisatietirannen. Matthijs van Nieuwkerk, Khadija Arib, Mai Spijkers, John de Mol, we gooien ze massaal en vol overtuiging van hun voetstuk. Het lijkt bijna een wraakneming die we lang hebben moeten onderdrukken en die nu eindelijk vrijkomt.

Het roept de vraag op: hoe kan het toch dat er zo veel van dergelijke tirannen rondwaren en dat ze zo machtig zijn geworden? Er is maar één logische conclusie: we hebben ze zelf gemaakt.

Onze maatschappij is al decennialang (misschien zelfs eeuwen, misschien zelfs sinds het begin der tijden) in de ban van succes. We kijken op tegen mensen die het hebben gemaakt. Onze maatschappelijke status is vooral afhankelijk van één factor: hoe succesvol ben je eigenlijk?

Jeffrey Pfeffer, professor of organisational behaviour aan de Stanford University, dicteerde in zijn recent verschenen boek zijn zeven adviezen voor succes: “Get out of your own way — that is, speak with confidence and do not undersell yourself; use conscious body language and actual language”, “Break the rules, do the unexpected, create a powerful brand”, “Do not be afraid to wield power once you have it”. Eigenlijk staat er meerdere keren hetzelfde, namelijk: straal macht uit en gebruik die. Waarom? Die vraag wordt beantwoord in zijn laatste advies: “Success excuses (almost) everything — the powerful attract and retain support”.

Dat is hoe we worden opgevoed. Als de slachtoffers van Van Nieuwkerk zich beklaagden bij Frans Klein (van Nieuwkerks baas) gebeurde er niks. Immers, elke beteugeling van Van Nieuwkerk kon de kijkcijfers schaden. Succes legitimeert elk gedrag.

Ik heb mijzelf als operationeel directeur er ook meermalen op betrapt. Een teamleider kwam bij me klagen dat zijn team er de kantjes vanaf liep en zonder te controleren of dit waar was gaf ik hem het advies: “zet ze maar wat meer onder druk”. En aan een teamleider die net promotie had gehad en de baas was geworden voor de groep waar hij voorheen lid van was, adviseerde ik: “Als je nog steeds probeert om vooral vrienden te blijven met degenen wiens leidinggevende je nu bent, kom je in de problemen. Respect verdienen is belangrijker.”

Kortom: de monsters maakten we zelf. En ineens willen we van ze af.

Dat kan maar op één manier. Zoals Sun Tzu, de beroemde Chinese krijgsheer, 2500 jaar geleden al zei: om je vijand te kunnen verslaan, moet je hem eerst leren kennen. Kijk hem diep in zijn ogen en kom erachter hoe hij denkt.

De roman Methode Mastermind doet dit. De tien principes van macht worden blootgelegd (er namelijk heel wat meer aan de hand dan die paar adviezen van Jeffrey Pfeffer en er zijn heus ergere tirannen dan Matthijs van Nieuwkerk) en je leert je demonen kennen. Is dat gemakkelijk? Nee. Maar is het fascinerend, spannend en ongelooflijk de moeite waard? Absoluut.

#bangvoordebaas